Bazyliszek

Mityczne stworzenie, które pojawia się w legendach, podaniach i bajkach w wielu regionach świata (również w Polsce). Bazyliszek nazywany jest królem węży lub małym królem, ponieważ ma rzekomo na głowie mitrę lub herb w kształcie korony, a jedno jego spojrzenie może spowodować śmierć. W starożytnej Grecji ten legendarny stwór przedstawiany był jako wąż zrodzony z krwi Meduzy, który posiadał zabójczy jad oraz spojrzenie. W średniowiecznej Europie opis bazyliszka zaczął nabierać cech z koguta. Uważano, że jest to czworonogi kogut w koronie, o żółtym upierzeniu, ze skrzydłami i ogonem węża. W wielu legendach bohater doprowadza do sytuacji, w której bazyliszek spogląda w przedmiot odbijający jego postać (zazwyczaj lustro), przez co doprowadza go do śmierci. W wielu przekazach jest śmiertelnym wrogiem pająków.

Pliniusz Starszy w Historii naturalnej opisywał bazyliszka jako węża z plamą na głowie w kształcie korony. Spojrzenie jego rozsadzało kamienie oraz wypalało rośliny. Jego słabością jest zapach łasicy. Albert Wielki (Albertus Magnus) w De animalibus pisał o zabójczym spojrzeniu bazyliszka, ale zaprzeczył innym legendom, jak np. o kogucie wylęgającym jajko. Leonardo da Vinci umieścił bazyliszka w Bestiariuszu, gdzie został opisany jako okrutny stwór, a wpis ten był wzorowany na opisie Pliniusza. Niektóre historie twierdzą, że oddech bazyliszka jest bardzo toksyczny i powoduje śmierć.

Nawiązania do bazyliszka pojawia się w wielu dziełach literackich, np. w wierszu Jonathana Swifta, w wierszu „Queen Mab” autorstwa Percy Bysshe Shelley czy w tragedii Williama Shakespeare’a Richard III.

Zobacz też: Baśniowe stwory